Mükellefler, adlarına tarh edilen vergi ve kesilen cezalar için düzenlenen vergi/ceza ihbarnamesinin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde;
- dava açma,
- uzlaşma ve
- cezada indirim talep etme
gibi haklara sahip bulunmaktadır.
Vergi Usul Kanunun 376. Maddesinde düzenlenen hüküm uyarınca;
• vergi ziyaı cezalarında,
• usulsüzlük cezalarında ve
• özel usulsüzlük cezalarında
indirim uygulamasından yararlanmak mümkün olup, indirimden yararlanılabilmesi için aranan şartlar şöyledir:
• İhbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde ilgili vergi dairesine başvurulması,
• İkmalen, re’sen veya idarece tarh edilen vergi veya vergi farkının ve indirimden sonra kalan vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının vadesinde veya 6183 sayılı Kanunda belirtilen türden teminat gösterilerek vadesinin bitmesinden itibaren 3 ay içinde ödenmesi,
• Uzlaşmanın vaki olması durumunda, üzerinde uzlaşılan vergiyi veya vergi farkının ve indirimden sonra kalan vergi ziyaı, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının belirlenen süreler içinde ödenmesi,
• İhbarnamenin dava konusu yapılmamış olması.
Anılan madde hükmü uyarınca;
- Vergi Ziyaı, Usulsüzlük ve Özel Usulsüzlük Cezalarının yarısı (yüzde 50),
- Uzlaşmanın vaki olması durumunda, üzerinde uzlaşılan vergi veya vergi farkının tamamı ile vergi cezalarının yüzde 75’i ödeme süreleri içinde ödenirse üzerinde uzlaşılan cezanın yüzde 25'i, indirilir. (Bu indirimler vergi aslına tabi olmaksızın kesilen usulsüzlük cezaları hakkında da uygulanır.)
Mükellef veya vergi sorumlusu ödeyeceğini bildirdiği vergi ve vergi cezasını süresinde ödemez veya dava konusu yaparsa cezalarda indirimden yararlanamaz. Öte yandan, Vergi/ceza ihbarnamesinin tebliği üzerine dava açılmasına rağmen, cezalarda indirimden yararlanmak için belirlenen otuz günlük başvurusu süresi dolmadan ve vergi mahkemesi karar vermeden önce vergi davasından vazgeçilmesi halinde, cezalarda indirimden yararlanılması mümkün bulunmaktadır. İhbarnamenin tebliğinden itibaren otuz günlük başvuru süresinin sona ermesinden sonra davadan vazgeçilmesi halinde, cezalarda indirimden yararlanılması mümkün değildir.
Mükellef veya vergi sorumlusunun, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 günlük başvuru süresi geçmeden, uzlaşma tutanağının imzalanmasına kadar uzlaşma talebinden vazgeçtiğini bildirmesi halinde cezalarda indirim uygulamasından yararlanması mümkündür.
Keza, Mükellef veya vergi sorumlularının adlarına tarh edilen vergi ve kesilen cezalar için önce indirim uygulanması talebinde bulunup, daha sonra ihbarnamenin tebliğ tarihini takip eden 30 günlük süre içerisinde ödenmemiş tutarlar için bu taleplerinden vazgeçtiklerini bir dilekçe ile beyan etmek suretiyle uzlaşma hükümlerinden yararlanmaları mümkün bulunmaktadır. Ancak, düzenlenen ihbarnamelerdeki tutarlar için indirim uygulamasından yararlanıp ödeme yapıldıktan sonra, uzlaşma hükümlerinden yararlanılması mümkün değildir.
Mükellef veya vergi sorumlusu cezalarda indirim talep dilekçelerini, ihbarnamenin tebliğ tarihinden itibaren 30 gün içinde bağlı bulundukları vergi dairesine yapabilecekleri gibi İnteraktif Vergi Dairesini kullanarak elektronik ortamda da yapabileceklerdir.
Uzlaşma İle İlgili Özellikli Durumlar:
Uzlaşma kapsamına alınan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının tutarları her yıl belirlenmekte olup, 1/1/2022 tarihinden itibaren 6.800 Türk lirasını aşan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları tarhiyat öncesi ve tarhiyat sonrası uzlaşma imkanından yararlanabilmektedir. (Uzlaşmaya konu edilebilecek usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının tespitinde cezayı gerektiren fiil bazında kesilecek toplam ceza tutarı dikkate alınmaktadır.) Dolayısıyla, talep edilmesi durumunda, vergi ziyaı cezasının yanı sıra, 6.800 Türk lirasını aşan ve üzerinde uzlaşılan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarının yüzde 75’inin 1 ay içinde ödenmesi durumunda uzlaşılan cezanın yüzde 25’i indirilir.
Öte yandan Vergi Usul Kanunun Ek 1. Maddesindeki hüküm uyarınca, tarhiyat öncesi ve tarhiyat sonrası uzlaşama kapsamına girmeyen (1/1/2022 tarihinden itibaren 6.800 Türk lirasını aşmayan) usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları için Kanunun 376’ncı maddesindeki indirim oranı yüzde 50 artırımlı olarak uygulanır. Dolayısıyla, bu tutarı (1/1/2022 tarihinden itibaren 6.800 Türk lirasını) aşmayan usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları için indirim oranı yüzde 75 olarak uygulanacaktır.
Cezalarda İndirim Sonrasında Tahakkuk Eden Tutarın Ödeme Zamanı:
• Tarh edilen vergi ile indirim uygulaması sonrasında tahakkuk eden ceza tutarının; vadesinde (tahakkuk tarihinden başlayarak bir ay içinde) veya 6183 sayılı Kanunda belirtilen türden teminat gösterilmesi durumunda vadesinin bitmesinden itibaren 3 ay içinde ödenmesi gerekir.
• Uzlaşmanın gerçekleşmesi durumunda, uzlaşma tutanağı vergi ve cezaların ödeme zamanlarından önce ilgiliye tebliğ edilmişse kanuni ödeme zamanlarında; ödeme zamanları kısmen veya tamamen geçtikten sonra tebliğ edilmişse ödeme süreleri geçmiş olanların uzlaşma tutanağının tebliğinden itibaren bir ay içinde ödenmesi gerekir.
