Değerli okurlar, şirketlerin aktiflerine almış oldukları binek otomobillerinin KDV’lerinin indirim konusu yapması bu işlemlerin muhasebeleştirilmesinde belki de en çok yapılan hataların başında gelmektedir.
Bu konuda sıkça yapılan hatanın dayanağını ise satın alınan aracın ruhsatına bakıp karar verilmesi oluşturmaktadır. Ruhsatta ticari otomobil yazması halinde aracın KDV sinin indirim konusu yapıldığı görülmektedir.
Oysa bu şekilde belirleme kriteri vergi kanunlarımızda mevcut değildir. 60 seri nolu KDV sirküsünde konu ile ilgili açıklamalar aşağıdaki gibidir;
1+1, 1+3, 1+4 veya 1+7 koltuklu, şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemerleri veya emniyet kemeri montajı için tertibat, koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat, aracın iç kısmının her tarafında, araçların yolcu bölümlerinde yer alan konfor özellikleri ve iç döşemeleri (örn. yer kaplamaları, havalandırma, iç aydınlatma, küllükler), iki yan panel boyunca arka camları bulunan (en arkada yük bölümünün sağ ve sol taraflarında cam bulunsun bulunmasın); şoför ve öndeki yolcuların bölümü ile insan veya eşya taşınması için kullanılan arka bölüm arasında sabit bir panel veya bariyer bulunmayan kapalı kasa motorlu taşıtlar 87.03 pozisyonunda yer almakta olup, binek otomobiller bu kapsamda değerlendirilmektedir.
87.03 pozisyonunda tanımlanan binek otomobiller ve esas itibariyle insan taşımak üzere imal edilmiş diğer motorlu taşıtlar (87.02 pozisyonuna girenler hariç) (steyşın vagonlar ve yarış arabaları dahil) hem insan hem eşya taşıyabilen motorlu araçlar gibi "çok amaçlı araçları" kapsamaktadır.
Sürücü dahil 10 veya daha fazla kişi taşımaya mahsus motorlu taşıtlar 87.02 pozisyonunda yer almaktadır.
Ambulanslar, mahkum taşımaya mahsus arabalar, para arabaları, cenaze arabaları, itfaiye öncü arabaları gibi özel amaçla yapılmış motorlu taşıtlar 87.03 pozisyonunda yer almakla birlikte, 2007/13033 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi eki I sayılı listenin 9 uncu sırası haricinde tutulmuştur.
Özet olarak;
- Şoför ve ön yolcu bölümü ile yük ve insan taşınan arka bölüm arasında bir bariyer veya panel bulunmaması,
- Şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda emniyet kemeri veya montajı için tertibatın bulunması,
- Şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda koltuk ve emniyet ekipmanı montajı için sabit tertibat bulunması,
- Şoför ve öndeki yolcunun arkasındaki kısımda aracın yolcu bölümlerinde yer alan konfor özellikleri ve iç döşemeleri (örn. yer kaplamaları, havalandırma, iç aydınlatma, küllükler) olması,
- İki yan panel boyunca arka camları bulunması, (En arkada yük bölümü varsa bu bölümün sağ ve sol taraflarında cam bulunup bulunmamasının önemi yoktur)
Bu şartları taşıyan araçlar ruhsatına bakılmaksızın binek otomobil olarak kabul edilmektedir.
Uygulama: ABC A.Ş. pazarlama ve satış faaliyetinde kullanılmak üzere 2021 yılında Renault Kango model araç satın almıştır. Aracın alış değeri ÖTV dahil KDV hariç 200.000 TL dir. Aracın ruhsatında aracın ticari araç olduğu belirtilmiştir.
--------------------------------------------------/-----------------------------------------
329 DİĞER SATICILAR 236.000
102 BANKALAR 236.000
Araç bedelinin ödenmesi
-------------------------------------------------------------------------------------------
Görüldüğü gibi aracın sadece ruhsatına bakarak ticari araç ibaresine istinaden KDV si indirim konusu yapılmıştır. Oysa aracın arkasında 3 lü koltuk ve ayrıca şoför ile arka tarafı ayıran bir bariyer yoktur. Buna göre bu araç 60 nolu KDV sirküsüne göre ruhsatta her ne kadar ticari de yazsa ticari değil binek araçtır. Dolayısıyla aracın KDV sinin indirim konusu yapılması mümkün değildir.
Doğru uygulama:
--------------------------------------------------/-----------------------------------------
254 TAŞITLAR HESABI 236.000
329 DİĞER SATICILAR 236.000
Araç satın alma kaydı
-------------------------------------------------------------------------------------------
--------------------------------------------------/-----------------------------------------
329 DİĞER SATICILAR 236.000
102 BANKALAR 236.000
Araç bedelinin ödenmesi
-------------------------------------------------------------------------------------------
KDV sinin indirim konusu yapılmadığı durumlarda söz konusu KDV nin gider veya maliyet olarak kayıtlara alınması ihtiyaridir. Bizim önerimiz, geçmiş yıl zararı olup birkaç yıl vergi ödemeyecek olan firmaların söz konusu KDV ve ayrıca ÖTV nin aracın maliyetine intikal ettirilerek amortisman yoluyla itfa edilmesidir. Doç Dr Koray Aydın 19.10.2021
